পাঠভিত্তিক ক্রিয়া-কলাপ ১। আলোচনা কৰোঁ আৰু লিখোঁ আহা-
ক) “কোনে মোক ৰাখিছিল বুকুত শুৱাই”— ইয়াত ‘কোনে’ শব্দটোৱে কাক বুজাইছে?
উত্তৰঃ ইয়াত ‘কোনে’ শব্দটোৱে কবিৰ মাক (আই) ক বুজাইছে।
খ) কবিৰ মাকে কেনেকুৱা মাতেৰে মাতিছিল?
উত্তৰঃ কবিৰ মাকে মউসনা (মৌসনা) মিঠা মাতেৰে মাতিছিল।
Jonakaxom is reader-supported. If you purchase through a link on my site, I may earn a commission. Disclosure Policy
গ) কবিৰ মাকে কেতিয়া আৰু কি চাই চকুপানী বোঁৱাইছিল?
উত্তৰঃ কবিৰ মাকে টোপনিত লালকাল (ৰঙচুৱা) মুখখনি চাই চেনেহৰ চকুপানী বোঁৱাইছিল।
ঘ) কবিয়ে কাৰ প্ৰতি কি বাঢ়ক বুলি প্রার্থনা কৰিছিল?
উত্তৰঃ কবিয়ে আইৰ চৰণত চেনেহ আৰু ভক্তি বাঢ়ক বুলি প্রার্থনা কৰিছিল।
ঙ) পদ্যটোত থকা শৰীৰৰ অংগবোৰৰ নাম লিখা।
উত্তৰঃ
- হিয়া (হৃদয়)
- গাল
- মুখ
- চকু
- বুকু
২। শুদ্ধ উত্তৰটো বাছি উলিয়াই সঠিক চিনটো ৰঙেৰে পূৰ কৰা ৰঙেৰে চিন দিয়া।
আয়ে মোক নিচুকাইছিল—
(ক) চুমা খাই
(খ) নাম গুণ গাই
(গ) মুখখনি চাই
(ঘ) বুকুত শুৱাই
উ: (খ) নাম গুণ গাই
ভাষা-অধ্যয়ন ৩। ক) পদ্যটোত ‘মৌ’ শব্দটোক ‘মউ’ ৰূপে লিখিছে। তলৰ শব্দকেইটাক কেনেদৰে লিখিছে বিচাৰি লিখোঁ আহা-
| শব্দৰ মূল ৰূপ | পদ্যত থকা ৰূপ |
|---|---|
| মৌ | মউ |
| ভক্তি | ভকতি |
| হৈছিলোঁ | হইছিলোঁ |
| গৈ | গই |
| কেনেকৈ | কেনেকই |
খ) পদ্যটোৰ ছন্দ মিল থকা শব্দবোৰ বিচাৰি লিখোঁ আহা-
- ডাঙৰ ↔ ভাগৰ
- খাই ↔ আই
- গাই ↔ আই
- ধৰি ↔
গ) শব্দৰ লগত অর্থ মিলাও আহা-
উ:
| শব্দ | অৰ্থ |
|---|---|
| যেবে | যেতিয়া |
| তযু | তোমাৰ |
| নৰিয়া | ৰোগ/বেমাৰ |
| স্নেহ | চেনেহ |
ঘ) ব্যৱহাৰ শিকোঁ আহা-
উ: পূজনীয়া আই, পূজনীয়া আইতা, পূজনীয়া বাইদেউ
পুজনীয় দেউতা, পূজনীয় ককা, পূজনীয় দাদা
ঙ) তলৰ শব্দবোৰ ভাঙি লিখোঁ আহা-
উ:
১। মোক
- মোক
⇒ মো + ক
⇒ ম্ + ও + ক
২। মৰম
- মৰম
⇒ মৰ + ম
⇒ ম্ + অ + ৰ্ + অ + ম্ + অ
৩। চেনেহ
- চেনেহ
⇒ চেনে + হ
⇒ চ্ + এ + ন্ + এ + হ্ + অ
৪। মিঠা
- মিঠা
⇒ মি + ঠা
⇒ ম্ + ই + ঠ্ + আ
৫। ডাঙৰ
- ডাঙৰ
⇒ ডা + ঙৰ
⇒ ড্ + আ + ঙ্ + অ + ৰ্ + অ
তোমাৰ নামটো ভাঙি লিখা (উদাহৰণ হিচাপে “ৰীতা”)
- ৰীতা
⇒ ৰী + তা
⇒ ৰ্ + ঈ + ত্ + আ
(তুমি ইয়াত নিজৰ নামটো একেদৰে ভাঙি লিখিব পাৰা!)
ছ) বাক্য ৰচনা কৰা-
- নিচুকাই : মাকে কেঁচুৱাটোক নিচুকাইছে।
- ততালিকে / তৎক্ষণাৎ – জুই লগা দেখি অগ্নিনিৰ্বাপক দল ততালিকে উপস্থিত হ’ল।
- একেথৰে / একেৰাহে – সি একেথৰে চাই আছে ৷
৪। আখৰ-জালত বিচাৰি উলিয়াই লিখা।
ক) বিপৰীত অর্থ বুজোৱা শব্দ-
উ:
| শব্দ | বিপৰীত শব্দ (আখৰ-জালত থকা) |
|---|---|
| মিঠা | তিতা |
| ডাঙৰ | সৰু |
| ততালিকে | পলম |
| দুখ | সুখ |
| গুণ | দোষ |
| সদায় | কেতিয়াও |
খ) সমার্থক শব্দ-
উ:
| শব্দ | সমার্থক শব্দ (আখৰ-জালত থকা) |
|---|---|
| মা | আই |
| বেমাৰ | নৰিয়া |
| চেনেহ | মৰম |
| সন্মানীয়া | পূজনীয়া |
| অশ্রু | চকুপানী |
৫। ভাবোঁ আৰু লিখোঁ আহা
ক) তোমাৰ অসুখ হ’লে কোনে তোমাৰ যত্ন লয়?
উত্তৰঃ মোৰ অসুখ হ’লে মা আৰু আইতায়ে মোৰ যত্ন লয়। মায়ে ঔষধ খুৱায়, জ্বৰ জোখে আৰু শুশ্ৰূষা কৰে। আইতাই ঘৰুৱা চিকিৎসা (যেনে— তুলসী-আদাৰ ৰস) দিয়ে।
খ) তুমি মাৰাৰ কি কি কামত সহায় কৰা?
উত্তৰঃ মই মাৰাক এই কামবোৰত সহায় কৰোঁ—
- ঘৰ সাৰি দিয়া।
- বজাৰৰ সামগ্ৰী আনি দিয়া।
- ভাত ৰন্ধায় সহায় কৰো।
- সৰু ভন্টিক চোৱা-চিতা কৰাত।
ঘ) তোমাৰ মাৰাক তুমি কিয় ভালপোৱা? সেই বিষয়ে পাঁচটা বাক্য লিখা।
উত্তৰঃ
- মায়ে মোক সদায় মৰম আৰু যত্ন কৰে।
- তেওঁ মোৰ সকলো সমস্যাৰ সমাধান কৰে।
- মায়ে মোক ভাল শিকনি দিয়ে আৰু ভাল মানুহ হ’বলৈ উৎসাহ দিয়ে।
- তেওঁৰ মিঠা মাত আৰু হাঁহিয়েই মোক সুখী কৰে।
- মোৰ বাবে তেওঁৰ ত্যাগ (যেনে— ৰাতি নটোৱাকৈ শুশ্ৰূষা কৰা) কেতিয়াও নাপাহৰোঁ।
ঙ) পৰিয়ালৰ সদস্য আৰু তেওঁলোকৰ কাম
| সদস্য | কৰা কাম |
|---|---|
| দেউতা | চাকৰি কৰে, ঘৰৰ খৰচ বহন কৰে। |
| মা | ৰন্ধা-বঢ়া, ঘৰুৱা কাম কৰে। |
| ককা | বাগিচাত গছ-গছনিৰ যত্ন লয়। |
| ভন্টি | স্কুললৈ যায়, খেলা-ধূলা কৰে। |
| মই | পঢ়া-শুনা কৰোঁ, ঘৰত সহায় কৰোঁ। |
টোকা: এই টোকাবহীখনত তুমি আপোনাৰ পৰিয়ালৰ সদস্যৰ নাম আৰু কামবোৰ নিজৰ মতে লিখিব পাৰা।
৬ দফাটো পঢ়ি তলৰ প্ৰশ্নবোৰৰ উত্তৰ দিয়া-
ক) পোৱালি দুটাই কিয় মেও মেওকৈ মাতি আছিল?
উত্তৰঃ পোৱালি দুটাই ভোক লাগি আৰু মাকজনী নথকাত অসহায় বোধ কৰি মেও মেওকৈ মাতি আছিল।
খ) বুবুলে ততাতৈয়াকৈ পাকঘৰলৈ গৈ কি কৰিলে?
উত্তৰঃ বুবুলে পাকঘৰৰ পৰা গাখীৰ এবাটি আৰু বিস্কুট চাৰিখন আনি পোৱালি দুটাক খুৱালে।
গ) কোনে, কাক আৰু কিয় কৈছিল— “সিহঁতৰো এটা পৰিয়াল আছে…”?
উত্তৰঃ ককাকে মৰমী আৰু বুবুলক কৈছিল, কাৰণ পোৱালি দুটাৰ মাক আৰু পৰিয়ালৰ সৈতে থাকিলেহে সিহঁত সুখী হ’ব। সিহঁতক আঁতৰাই আনিলে সিহঁতে মানসিক দুখ পাব।
ঘ) পোৱালি দুটাক নিজৰ ঠাইত নথকিলে কি অসুবিধা হ’ব পাৰে?
উত্তৰঃ
- মাকৰ গাখীৰ আৰু যত্ন নাপাই পোৱালি দুটা দুর্বল হ’ব পাৰে।
- পৰিয়ালৰ পৰা বিচ্ছিন্ন হৈ সিহঁতে ভয় আৰু উৎকণ্ঠা অনুভৱ কৰিব।
- বনৰীয়া জীৱৰ পৰা সুৰক্ষা নাপাব।
ঙ) তোমাৰ ঘৰত কি কি পোহনীয়া জন্তু আছে?
উত্তৰঃ (উদাহৰণ):
- মেকুৰী (নাম: মিনু)
- কুকুৰ (নাম: টমি)
- চৰাই (যেনে— বগা চৰাই)
চ) তুমি কেনেদৰে সিহঁতক মৰম কৰা?
উত্তৰঃ
- সময়মতে খাদ্য আৰু পানী দিয়ে।
- সিহঁতক কোবোৱা নাইবা ভয় নকৰাকৈ মৰমেৰে চুমা খাওঁ।
- ৰ’দত বহিবলৈ নেকি ঠাই কৰি দিয়ে।
ছ) মেকুৰী পোৱালি দুটাৰ মাকজনী ক’লৈ গৈছিল বুলি ভাবা?
উত্তৰঃ মাক মেকুৰীজনী খাদ্যৰ সন্ধানত বা আন পোৱালিক যত্ন কৰিবলৈ অলপ দূৰলৈ গৈছিল। মেকুৰীসকলে পোৱালি এৰি খাদ্য সংগ্ৰহ কৰিবলৈ যায়।
হাতে-কামে কৰোঁ আহা ১৭। তলৰ ফুটবোৰ লগ লগাই ছবিখন সম্পূৰ্ণ কৰা-
Stay Updated Instantly on Whatsapp
We’ve just updated our class notes on Jonak Axom to help you prepare better and faster. For quick updates, important notifications, and exclusive content, join our WhatsApp Channel now!
Join The Community
Join the completely free JonakAxom Telegram/Whatsapp Group and connect with an awesome community of rockstar individuals who are passionate about building fast, profitable WordPress sites to grow their businesses. Come say hi! 👋
