অধ্যায় ২ খাদ্য পাঠ ১ ভেবেলাৰ ভোগ
পাঠভিত্তিক ক্রিয়া-কলাপ ১। আলোচনা কৰোঁ আৰু লিখোঁ আহা-
Jonakaxom is reader-supported. If you purchase through a link on my site, I may earn a commission. Disclosure Policy
(ক) ভেবেলাই কি দোমাহীত শহুৰেকৰ ঘৰলৈ বুলি ওলাইছিল?
উত্তৰ: ভেবেলাই মাঘী দোমাহীত শহুৰেকৰ ঘৰলৈ ওলাইছিল।
(খ) ভেবেলাই কেতিয়া শহুৰৰ ঘৰ পাইছিল?
উত্তৰ: ভেবেলাই আবেলি পৰত শহুৰৰ ঘৰ পাইছিল।
(গ) ভেবেলাই শহুৰ-শাহুয়েকক আঁতি-গুৰি মাৰি কি কৈছিল?
উত্তৰ: ভেবেলাই শহুৰ-শাহুয়েকক ঘৰৰ খবৰ আৰু খেতিৰ ফচলৰ বিষয়ে কৈছিল।
(ঘ) ভেবেলাই টিঙনা-ঘৰত কিয় সোমাবলগীয়া হৈছিল?
উত্তৰ: ভেবেলাই বেছিকৈ খোৱাৰ বাবে পেটটো টান হোৱাত টিঙনা-ঘৰত সোমাবলগীয়া হৈছিল।
২। তলৰ প্ৰশ্নসমূহৰ শুদ্ধ উত্তৰটো বাছি উলিয়াই সঠিক চিনটো পূৰ কৰা।
ভেবেলাই-
- (ক) টেকেলিৰ পানী খাইছিল।
- (খ) লোটাৰ পানী খাইছিল।
- (গ) বাটিৰ পানী খাইছিল।
- (ঘ) কলহৰ পানী খাইছিল।
উ: (ঘ) কলহৰ পানী খাইছিল।
ভেবেলাই দোমাহীত শহুৰেকৰ ঘৰলৈ যাওঁতে ভাৰ বান্ধি কি কি নিছিল?
- (ক) দৈৰ টেকেলি আৰু গুৰৰ টেকেলি
- (খ) দৈৰ টেকেলি আৰু কলৰ আষি
- (গ) গুড়ৰ টেকেলি আৰু কলৰ আষি
- (ঘ) গুড়ৰ টেকেলি আৰু পানীৰ কলহ
উ: (গ) গুড়ৰ টেকেলি আৰু কলৰ আষি
৩। তলৰ যিটো বাক্যই কাষৰ বাকচত দিয়া পদ্যত ব্যৱহাৰ হোৱা বাক্যাংশৰ অৰ্থ প্রকাশ কৰিছে, তাৰ লগত মিলোৱা।
| বান্দৰটো চকুৰ পচাৰতে গছত উঠিল। | একে কোবে গৈ |
| শিক্ষকে পাঠটো আদিৰ পৰা অন্তলৈ বুজাই দিলে। | ক’লে আঁতি-গুৰি মাৰি |
| খেতিয়কজনে কাণ-মাৰিৰে ডাঙৰি কঢ়িয়াইছে। | ভাৰ কৰি নিলে |
| বাটৰুৱাজনে সন্মুখত বাঘ দেখি আচৰিত হ’ল। | হেৰাল মুখৰ মাত |
| ভোজত দঁকচি খাই কণবাপু গেৰেউ-গেঁথেউ হ’ল। | পেট ধৰিলে টানি |
৪। লিখোঁ আহা:
(ক) ভেবেলাই শহুৰেকৰ ঘৰত কি কি খাইছিল?
উত্তৰ: ভেবেলাই শহুৰেকৰ ঘৰত চিৰা-দৈ, জুলীয়া গুড়, চুঙা, তিল, ঘিলা, ফেনী, তেল পিঠা, লাড্ডু, পৰমান, টেকেলি, মুঠিয়া, টোপোলা, সুতুলি পিঠা, সান্দহ, কৰাই আদি খাইছিল।
(খ) ভেবেলাই সৰহকৈ খোৱাৰ ফলত কি হ’ল? আৰু তাৰপৰা তেওঁ কেনেকৈ ৰক্ষা পৰিছিল?
উত্তৰ: ভেবেলাই সৰহকৈ খোৱাৰ বাবে পেটটো টান হৈছিল। তাৰপৰা ৰক্ষা পাবলৈ তেওঁ টিঙনা-ঘৰত সোমাইছিল (শৌচাগাৰত গৈ পৰিষ্কাৰ হৈছিল)।
৫। কাহিনীভাগ লিখা:
ভেবেলাৰ কাহিনী:
ভেবেলা নামেৰে এজন মানুহ আছিল। তেওঁ মাঘ বিহুত শহুৰেকৰ ঘৰলৈ গৈছিল। তেওঁ গুড়ৰ টেকেলি আৰু কলৰ আষি ভাৰ কৰি লৈ বাট কাঢ়ি আবেলি পৰত শহুৰৰ ঘৰ পাইছিল। শহুৰ-শাহুয়েকক ঘৰৰ খবৰ আৰু খেতিৰ ফচলৰ কথা কৈছিল। পিছত তেওঁলোকে তেওঁক চিৰা-দৈ, পিঠা-পনা আদি বহুতো খাবলৈ দিছিল। ভেবেলাই সৰহকৈ খাই পেটটো টান কৰি পেলাইছিল আৰু শৌচাগাৰলৈ দৌৰি গৈছিল।
ভাষা অধ্যয়ন ৬। শব্দৰ লগত অর্থ লগত আর্চ টানি মিলাও আহা-
| শব্দ | অৰ্থ |
|---|---|
| বাটকুৰি বাই | বহু দূৰ বাট খোজ কাঢ়ি যোৱা |
| আথে-বেথে | আদৰেৰে |
| টিঙনা-ঘৰ | পাইখানা |
| খবৰ | বাতৰি |
| আঁতি-গুৰি | আগ-গুৰি |
৭। শব্দ গঠন কৰি লিখোঁ আহা-
তোমালোকে কবিতাটোত ‘তেল’, ‘তিল’, ‘ঘৰ’ আৰু ‘কবাই’ শব্দকেইটা পাইছা। এতিয়া সেইবোৰ শব্দৰ আদি আখৰটোত ‘শ’ বহুৱালে কি হ’ব, ছবিৰ তলৰ বাকচত লিখা।
- তেল → শেল
- তিল → শিল
- ঘৰ → শৰ
- কৰাই → শৰাই
৮। চৰাইটোৰ পেটত থকা শব্দৰে তলৰ বাক্যবোৰ পূৰোৱা-
ফচল, জুলীয়া, দোমাহী, ভাৰ
(ক) ব’হাগৰ দোমাহীত গৰুক গা ধুৱায়।
(খ) বাটৰুৱাজনে ভাৰখন থৈ গছৰ ছাঁত জিৰণি ল’লে।
(গ) ভেবেলাই খেতিৰ ফচল বজাৰলৈ নিছিল।
(ঘ) মৌ এবিধ জুলীয়া খাদ্য।
৯। ফুলৰ পাহিত থকা ছন্দযুক্ত শব্দ লৈ কবিতাটো সম্পূর্ণ কৰোঁ আহা-
কল, বল, পাম, খাম
মামাৰ ঘৰলৈ যাম
উদৰ পূৰাই খাম
আম কঁঠাল জাম
মামাৰ বাৰীত পাম
যদি খোৱা
গাখীৰ কল
তেহে পাবা
দেহাত বল
১০। ছবিৰ তলত থকা শব্দবোৰৰ লগত খাপখোৱাকৈ বাকচত থকা শব্দবোৰ লিখা-
থোক, শীহ, থোপা, আষি
কলৰ আষি
ধানৰ শীহ
তামোলৰ থোক
আঙুৰৰ থোপা
জ্ঞান-সম্প্ৰসাৰণ ১১। ভাবি লিখা-
ভেবেলাৰ শহুৰেকৰ ঘৰত মাঘ বিহু উপলক্ষে বিবিধ পিঠা-পনা তৈয়াৰ কৰিছে। তোমালোকৰ ঘৰত পালন কৰা এটা উৎসৱৰ নাম লিখা আৰু সেই উৎসৱ উপলক্ষে তোমালোকৰ ঘৰত কি কি খাদ্য-সামগ্রী প্রস্তুত কৰা তাৰে এখন তালিকা তৈয়াৰ কৰা।
উৎসৱৰ নাম: বিহু (ৰঙালী বিহু/ব’হাগ বিহু)
খাদ্য-সামগ্ৰীৰ তালিকা:
- পিঠা (তেল পিঠা, ঘিলা পিঠা, চুঙা পিঠা)
- লাৰু (নৰিয়ল লাৰু, তিল লাৰু)
- চিৰা-দৈ-গুড়
- মাংস-মাছৰ বিভিন্ন খাদ্য
- পনীৰ আৰু কলৰ বিভিন্ন খাদ্য
১২। অনুমান কৰি কোৱা-
খেতিৰ পৰা পোৱা বস্তুৱেই হ’ল ফচল। ভেবেলাই খেতিত কি কি ফচল ফলায়?
ভেবেলাই খেতিত ধান, মৰাপাট, সৰিয়হ, মাহ আদি ফচল ফলায়।
১৩। ভাবোঁ আৰু লিখোঁ আহা –
ক) প্রয়োজনতকৈ অধিক খালে তোমাৰ কি কি অসুবিধা হ’ব পাৰে?
- পেটৰ অসুখ (বমি, পাতল পায়খানা)
- শৰীৰত অলসতা
- মেদবৃদ্ধি
- শ্বাস-প্রশ্বাসত টান
খ) মাঘৰ দোমাহীত ভেবেলাই শহুৰেকৰ ঘৰলৈ যাওঁতে গুৰৰ টেকেলি আৰু কলৰ আষি লৈ গৈছিল। তুমি কাৰোবাৰ ঘৰলৈ গ’লে কি কি লৈ যোৱা লিখা।
- মিঠাই (লাৰু, পেৰা)
- ফল-মূল (কল, আপেল)
- ঘৰত তৈয়াৰী পিঠা
গ) কবিতাটোত ভেবেলাই মাঘৰ দোমাহীৰ দিনা শহুৰেকৰ ঘৰলৈ গৈছিল। তুমি বাৰু কাৰ কাৰ ঘৰলৈ যোৱা, লিখা।
মই যোৱা ঘৰবোৰ:
- মামাৰ ঘৰ
- বন্ধুৰ ঘৰ
- ককা-আইতাৰ ঘৰ
১৪। তলৰ বাচন-বৰ্তনবোৰলৈ মন কৰা। কোনটো কি কামত ব্যৱহাৰ হয় কওঁ আহা-
১৪। বাচন-বৰ্তনৰ ব্যৱহাৰ:
| বাচন | ব্যৱহাৰ |
|---|---|
| কাঁহী | ভাত ৰন্ধাত |
| বান্-কাঁহী | —- |
| বটা | —- |
| কলহ | পানী ৰখা |
| বাটি | খাদ্য পৰিবেশন |
| বান-বাটি | —– |
| লোটা | পানী খোৱা |
| শৰাই | প্ৰসাদ/পিঠা ৰখা |
১৫। জানো আহা-
‘ভেবেলা ওলাল মাঘী দোমাহীত
শহুৰৰ ঘৰলৈ বুলি’,
কোনো মাহৰ শেষৰ দিনটোক পাছৰ মাহটোৰ দোমাহী হিচাপে জনা যায়। যেনে- আহিন মাহৰ শেষ দিনটো কাতি মাহৰ দোমাহী। দোমাহীক ‘সংক্রান্তি’ বুলিও কোৱা হয়।
তলৰ প্ৰশ্নটোৰ শুদ্ধ উত্তৰটো বাছি উলিয়াই সঠিক চিনটো পূৰ কৰা।
কোনটো দিন ব’হাগ মাহৰ দোমাহী?
(ক) ব’হাগ মাহৰ প্ৰথম দিনটো
(খ) জেঠ মাহৰ শেষৰ দিনটো
(গ) চ’তৰ শেষৰ দিনটো
(ঘ) চ’তৰ প্ৰথম দিনটো
উ: (গ) চ’তৰ শেষৰ দিনটো (ব’হাগ মাহৰ দোমাহী হৈছে চ’ত সংক্রান্তি)
১৬। তোমাৰ প্রিয় খাদ্যবস্তুৰ কাষত থকা এই ‘O’ চিনটো পূৰ কৰা। সেইবোৰ কিয় ভাল লাগে কোরা-
কল
১৬। প্রিয় খাদ্যবস্তু:
(উদাহৰণ)
- কল (O) — ইয়াৰ পুষ্টিকৰ গুণ আৰু মিঠা স্বাদ ভাল লাগে।
- লাড্ডু (O) — মিঠাই হিচাপে মুখৰোচক।
১৭। তলৰ ছবিখন চাই কি বুজিছা কোৱা-
(ক)
(গ)
(খ)
(ঘ)
হাতে-কামে কৰোঁ আহা
১৮। কাগজ সমানে ভাঁজ দি কাটি লৈ ছবিত দেখুৱাৰ দৰে সাজি আঠা লগোৱা-
কল, গাখীৰ আৰু ঘিউৰ উপকাৰিতাৰ বিষয়ে ছাত্র-ছাত্রীসকলৰ লগত বিতংকৈ আলোচনা কৰিব।
কল, গাখীৰ, ঘিউৰ উপকাৰিতা:
- কল: পটাচিয়াম, শক্তিৰ উৎস।
- গাখীৰ: কেলছিয়াম, হাড় শক্তিশালী কৰে।
- ঘিউ: হজমশক্তি বৃদ্ধি কৰে।
Join The Community
Join the completely free JonakAxom Telegram/Whatsapp Group and connect with an awesome community of rockstar individuals who are passionate about building fast, profitable WordPress sites to grow their businesses. Come say hi! 👋